İdrar Tetkiki, genel olarak herhangi bir hastalık belirtisi olduğu durumlarda yapılmaktadır. İdrar tetkiki, idrarda var olan hastalıkları değerlendirerek, idrar yolu enfeksiyonlarından, şeker hastalığına kadar birçok hastalık hakkında bilgi veren bir testtir. Normal bir kişide idrarın görünüşü, yoğunluğu ve içerdiği madde belirli şekilde olur. Normalden farklı olarak görülen idrar çeşitli hastalıkların habercisidir. İdrara yansıyan anormallikler geçmişten bugüne kadar hastalıkların teşhisinde kullanılır. Örnek verecek olursak idrarın renginin koyulaşması gibi basit bir gözlemlense de doktor olmaya gerek olmadan vücudun susuz kaldığı anlaşılır. İdrar tetkiki, sağlık durumunun değerlendirilmesi için rutin yapılan kontroller esnasında, gebelik kontrollerinde, cerrahi ameliyatların öncesinde her şeyin yolunda olup olmadığının anlaşılması için yapılarak daha sonra müdahale gerektirir.

İdrar tetkiki herhangi bir hastalığın teşhisinin koyulmasında yardımcı olur. Karın ağrısı probleminde, sırt ağrısı oluşumunda, bel ağrısında, idrar yaparken ağrı belirmesinde, sık sık idrara çıkıldığında, idrarda kan olması durumunda ve buna benzer belirtilerin olduğu durumlarda oluşan rahatsızlıklara bir sonuç koymak amacıyla yapılmasıyla harekete geçilir ve gerek ameliyat gerek ilaç tedavisine başlanır veya doktorumuzun belirlemiş olduğu hastalığın takibi için idrar tetkiki yapılır. İdrarda belirti gösteren ve bir hastalığın teşhisi konduktan sonra hastalığın tedavisinin ve takibinin yapılması için idrar tetkiki doktor tarafından istenir. İdrar tetkiki yapıldıktan sonra beraberinde sonuçların değerlendirilmesinin de yapılması gerekmektedir. Fakat idrar 100'den fazla testin yapılabileceği bir vücut sıvısı vardır. Örneğin bir bayanın gebe olup olmadığını en kolay şekilde bir miktar idrarlarını kullanarak eczaneden alınan bir hamilelik testi sayesinde öğrenilir. Bunun yanı sıra idrar tetkiki sayesinde makroskobik analiz yapıldığı vakit alınan sonuç oldukça açıklamalı olur. Yani makroskobik analiz sonucunun normal olması durumunda idrarın açık sarıyla koyu sarı bir renk arasında değişir. Fakat anormal olan durumlar olduğunda sonuç birçok yiyecek ve ilaç idrarın rengini değiştirir. Uzun dönem böbrek rahatsızlıklarında ve kontrolsüz şeker hastalığında idrar renksiz olabilir. Vücut susuz kaldığı zamanlarda idrarın rengi koyu sarıya dönerken, idrarda kan bulunmasında idrar rengi kırmızı olur. Bu durumda doktor hemen tedaviye başlamaktadır. Bunun yanı sıra idrar tetkiki günümüzde otomatik cihazlarıyla yapılmaktadır. Bundan dolayı tetkik sonucu çok kısa sürede elde edilir.

İdrar tetkiki böbrek hastalıklarında, böbrek yetmezliği ve bu gibi problemlerde önemli bilgiler oluşturabilir. Normal olan bir idrarın rengi soluk sarıyla koyu sarı arasında olmaktadır. Bulanık idrarın sonucu ise idrarda aşırı hücre veya protein bulunmasından dolayı olabildiğinden dolayı sonucunda başka testlere de başvurulmaktadır. Yanı örnek verecek olursak idrar enfeksiyonlarında idrar bulanık olur. Bundan dolayı idrar tetkiki sürekli beklememiş ve yeni alınmış olması gerekir. İdrarın genellikle aromatik bir kokusu olmaktadır. Bazı hastalıklarda idrarın kokusu değişik olabilir. Örneğin idrar yolu enfeksiyonlarında kötü kokulu idrar görülebilir. Bazı metabolik rahatsızlıklar da idrar kokusu tanı koyulmasına yardımcı olacaktır. Genellikle rutin idrar analizi için idrar temiz olan kuru ve hatta mümkün olduğunca steril bir kaba alınır. Her iki cinste de üretra ağzı ılık suyla silinerek, kurutulduktan sonra yani steril hale getirildiğinde gelen ilk idrar dışarı yapılır ve geriye kalan idrarın analiz için alınması doğru olur. İdrar kontrolü gelişmemiş bebek ve küçük çocuklarda yapılacaksa eğer tüp ya da idrar torbası bağlanarak idrar örneği alınmalıdır. Genel olarak rutin idrar tetkiki sabahları tercih edilir. Yani aç karnına idrar daha iyi sonuç oluşturur.