İdrar yolu reflüsü, öyle sağlık sorunları var ki yaşanılan, birey başına gelmeden bunları bilemiyor. Çok fazla riskli, riskli meydana geldiği civarı da birçok fazla insanın bilmediği bu hastalıklardan birisi de bu reflü. Doğumsal meydana gelen bu çocukluk çağı sağlık sorunu, minik bedenleri minik yaşta diyaliz makinesine bağlayabiliyor. Bilhassa kız çocuklarında görülebilen idrar yolu reflüsünü İstanbul Hizmet Hastanesi İç Hastalıkları ve Nefroloji Bilim Dalı Uzmanı Dr. Bilal Görçin'e sorduk. Dr. Görçin'in izahlarını kesinlikle her biri, bilhassa de ebeveynler okumalı.

" İdrar yolu enfeksiyonlarının alt kısmında yatan sebepler kesinlikle araştırılmalı. Çocukluk döneminde meydana çıkan idrar yolu irinleri fazladan fazla kız çocuklarında görülür. 1 ay, 3 ay, bir yaş, 3 yaş çağı çocuklarda, hele hele kız çocuklarında senede 2 - 3 kere ateşli idrar yolu irini yaşanıyorsa, 3 - 4 yaşına geldiği takdirde halen idrar kaçırıyorsa, bunların alt kısmında bir neden aramak gerekli. Zira çocuklarda bunun en sık sık nedeni tıp dilinde 'veziko ureteral reflü' dediğimiz idrar yolu reflüsüdür.

Tıpkı midedeki reflü benzeri bir hastalıktır bu. Ne var ki burada idrar, idrar torbasından dışarı çıkacağına böbreklere gerçek yukarıya kaçar. Normalde idrar böbrekten aşağıya idrar torbasına akar, oradan da işeme refleksiyle dışarı gider. Yukarıya kaçmaz. Ama bu hastalıkta böbrekten akan idrar; idrar torbasına geliyor, orada birikiyor. O idrar torbasıyla böbrek aralarında idrar yönteminin birleştiği yerin gevşekliğinden veya hastalığından ötürü idrarın bir bölümü dışarı çıkacağına yukarıya kaçıyor. Bu bir taraflı da olabiliyor, 2 taraflı da. Bunun da önce belirtisi, çocuklarda sık sık idrar yolu irini, idrar kaçırmadır. Şayet bu tanı zamanında konulup tedavi edilmezse genç, daimî böbrek hastası oluyor.

İdrar yolu reflüsü doğumsaldır, sonradan meydana çıkmaz. Bu hastalığın üst kısmına ısrarla gidiyorum; zira bizim diyaliz merkezimizde tahmini 30 adet çocukluk döneminde böbrek yetmezliği meydana gelip de diyalize giren hastamız var. Şu an onlar 20 - 25 yaşlarında. Bunların yüzde 80 nedeni işte bu reflü. Şayet bu çocuklar zamanında tanı edilebilseydi şu an onlarda böbrek yetmezliği olmazdı, yaşamlarını huzurlu rahat sürdürürlerdi. Ama bu vaziyet herkeste bu şekilde olacak diye bir bir şey yok. Bir kere idrar yolu irini oluyor diye bu araştırma yapılmaz. Israrla ifade etmek istediğim; çocukluk döneminde, diyelim ki 5 - 7 yaş döneminde, senede 6 - 7 kere idrar yolu irini oluyor, ateşli idrar yolu irini geçiriyorsa veya altına kaçırıyorsa bu çocuklarda reflüyü aramak gerekli, Reflünün teşhisinde ise öncesinde bir ultrasonla, orada bir genişleme olup olmadığına bakıyoruz. Ardından da sondalı film çekiyoruz ve tanı koyuyoruz. Kaçırmanın derecesine yönelik de hastayı izliyoruz.

Bu hastalığın gelişme müddeti her hastada çeşitli oluyor. Benim 30 senedir takip ettiğim bir taraflı hastalar da var, 5'inci yıl müdahale ettiğim hastalar da. Ama bunların tümü kontrol altındadır. Ne vakit ki hastalık belirli seviyeye geldi, o vakit operasyon ediyoruz. Başka bir deyişle görür görmez, tanı konulur konulmaz anında operasyon gerekmiyor. Birçok vakit da takip yetiyor. 6 ay veya bir yıl müddetle antibiyotik rehabilitasyonu veriyoruz. Belirli kriterleri uyguluyoruz. Operasyon ise nihai derece basit; yalnızca orayı sıkıştırıyorsun tekrar idrar kaçmıyor.