İdrar torbası sarkması neden olur ve nasıl tedavi edilir?

İdrar torbası sarkması, tıbbi adıyla sistosel, mesanenin vajinal duvardan aşağı doğru sarkması durumudur. Bu, pelvik taban kaslarının ve bağ dokularının zayıflaması sonucu ortaya çıkar. Genellikle kadınlarda görülen bir sağlık sorunudur ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Hafif vakalarda belirti vermeyebilirken, ilerlemiş durumlarda idrar kaçırma, sık idrara çıkma veya tam boşalamama hissi gibi şikayetlere yol açabilir. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir.

İdrar torbası sarkması, pelvik bölgedeki destek yapılarının zayıflamasından kaynaklanır. Başlıca nedenleri şunlardır:

• Doğum: Özellikle zorlu vajinal doğumlar, pelvik kaslarda ve bağlarda gerilme veya yırtıklara neden olabilir. Çoğul doğumlar veya iri bebek doğurma riski artırır.
• Yaşlanma: Yaş ilerledikçe pelvik dokular doğal olarak zayıflar ve elastikiyetini kaybeder, bu da sarkma olasılığını yükseltir.
• Menopoz: Östrojen hormonunun azalması, pelvik dokuların incelmesine ve güçsüzleşmesine yol açar.
• Kronik kabızlık veya ağır kaldırma: Uzun süreli ıkınma veya fiziksel zorlanma, pelvik taban üzerinde baskı oluşturarak sarkmayı tetikleyebilir.
• Obezite: Aşırı kilo, pelvik bölgeye ekstra yük bindirir ve destek yapılarını zorlar.
• Genetik yatkınlık: Bazı kadınlarda doğuştan gelen bağ dokusu zayıflığı sistosel riskini artırabilir.
• Geçirilmiş pelvik cerrahi: Histerektomi (rahim alınması) gibi ameliyatlar pelvik desteği etkileyebilir.

Belirtiler, sarkmanın şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif vakalarda hiçbir şikayet olmayabilir, ancak yaygın belirtiler şunlardır:

• Vajinada dolgunluk veya baskı hissi, bazen dışarıya doğru bir çıkıntı fark edilmesi.
• İdrar kaçırma, özellikle öksürme, hapşırma veya egzersiz sırasında (stres inkontinans).
• Sık idrara çıkma ihtiyacı veya idrar yaparken zorlanma.
• Tam boşalamama hissi veya idrar yapmak için vajinaya bastırma gereksinimi.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı veya rahatsızlık.
• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları.

Teşhis için bir ürolog veya jinekolog tarafından detaylı bir değerlendirme yapılır. Bu süreç şunları içerir:

• Tıbbi öykü: Belirtilerin başlangıcı, şiddeti ve olası risk faktörleri sorgulanır.
• Fizik muayene: Pelvik muayene ile sarkmanın derecesi değerlendirilir; hastadan ıkınması istenerek sarkma gözlemlenir.
• İdrar testleri: İdrar kaçırma veya enfeksiyon varlığını kontrol etmek için analiz yapılır.
• Ürodinamik testler: Mesane fonksiyonlarını değerlendirmek için idrar akış hızı ve kapasitesi ölçülür.
• Görüntüleme yöntemleri: Ultrason veya manyetik rezonans (MR) ile pelvik yapılar detaylı incelenebilir.

Tedavi, sarkmanın şiddetine, belirtilere ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Seçenekler şunlardır:

Hafif veya orta şiddetteki sarkmalar için önerilir:

• Pelvik taban egzersizleri (Kegel egzersizleri): Düzenli yapıldığında pelvik kasları güçlendirerek sarkmayı hafifletebilir ve idrar kaçırmayı azaltabilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Kilo verme, kabızlığı önleme, ağır kaldırmaktan kaçınma ve sigarayı bırakma gibi önlemler faydalı olabilir.
• Pessar kullanımı: Vajinaya yerleştirilen halka şeklinde bir cihaz, mesaneyi destekleyerek sarkmayı geçici olarak rahatlatır. Düzenli temizlik ve kontrol gerektirir.
• Östrojen tedavisi: Menopoz sonrası dönemde topikal östrojen kremleri, vajinal dokuları güçlendirebilir; doktor önerisiyle kullanılmalıdır.

Şiddetli sarkma veya konservatif yöntemlerle düzelmeyen vakalarda tercih edilir:

• Anterior kolporafi: Vajinal duvarın onarılması ve mesanenin normal pozisyona getirilmesi için yapılan ameliyattır. Genellikle kalıcı çözüm sunar.
• Meş cerrahisi: Sentetik ağ malzemeleri kullanılarak pelvik desteğin güçlendirilmesi; komplikasyon riski nedeniyle dikkatle değerlendirilmelidir.
• Minimal invaziv yöntemler: Laparoskopik veya robotik cerrahi ile daha az kesi ve hızlı iyileşme sağlanabilir.

Tedavi sonrası iyileşme süreci, yönteme bağlıdır. Cerrahi müdahalelerden sonra birkaç hafta dinlenme gerekebilir. Önlemek için:

• Düzenli pelvik egzersizleri yapın.
• Sağlıklı kiloyu koruyun ve dengeli beslenin.
• Kabızlıktan kaçının, lifli gıdalar tüketin.
• Ağır kaldırmaktan kaçının veya doğru teknikler kullanın.
• Sigara içmeyin ve kronik öksürük varsa tedavi olun.

İdrar torbası sarkması, uygun tedaviyle yönetilebilir bir durumdur. Belirtileriniz varsa, erken dönemde bir sağlık uzmanına başvurarak size özel bir plan oluşturulmasını sağlayın. Unutmayın, her bireyin durumu farklıdır, bu nedenle tedavi seçenekleri kişiselleştirilmelidir.