İdrar yolu hastalıkları, böbreklerden başlayarak idrarın mesaneye taşınmasını sağlayan üreterler, idrarın toplandığı mesane ve son olarak idrarı vücut dışına atan üretra borusundan oluşan idrar yollarında görülen hastalıkların genel adıdır. İdrar yollarında en sık rastlanan hastalıklar iltihaplar ve mesanede biriken taşlardır. İdrar yolu enfeksiyonları farklı semptomlara neden olur. En önemli belirtiler arasında ağrı, sızı, sık sık idrara çıkma, idrarda cerahat (irin), bazen kan ve çoğu durumda yüksek ateş yer alır. En fazla rastlanan mesane iltihaplarına tıpta sistit adı verilir.

Mesane içinin mikroplar ve zehirlenmelerin etkisiyle enfekte olması ve iltihap üretmesine sistit denir. Böbrekler birçok zehirli maddeyi, mikropları ve irili ufaklı kum ve taş parçalarını mesane yoluyla dışarı atmaktadır. Bu gibi etkiler mesaneyi iltihaba açık hale getirir. Sistit, akut ya da kronik olabilir. Her iki durumda da genellikle şu belirtiler sıkça görülür:

Sistitte ağrı, idrar yapmanın başında ve özellikle de idrara çıkma sona erdiğinde dayanılmaz derecede yakıcı ve kıvrandırıcı bir halde ortaya çıkabilir.

Tedavi sürecinde başlıca şu noktalara dikkat etmek önemlidir:

İdrar yolu hastalıkları arasında mesane içinde oluşan polipler ya da urlar da bulunur. Bu tür yapıların kansere dönüşme ihtimalini göz önünde bulundurmak bilhassa önem arz eder. Bu tür kanser vakalarında başlıca belirtiler sistit belirtilerine oldukça benzer, bu belirtilere ek olarak idrarda kan gözlenir.

Mesanede görülen taşların bir kısmı böbrekten iner, bazılarını ise mesanenin kendi bünyesinde ürettikleri teşkil eder. Elli yaşın üzerindeki erkeklerde mesane taşları daha çok görülür. Bununla beraber küçük yaştaki çocuklarda da rastlanabilir. Taşların formu ve büyüklüğü belirtilerin şiddetine etki edebilir. En sık rastlanan semptomlar ise şunlardır:

Ufak taşlar kimi zaman kendiliğinden düşebilir. Büyük olanların ise ya özel aletlerle parçalanarak düşmesi sağlanır ya da bu taşlar ameliyatla alınır. İdrar yolları hastalıklarıyla ilgili sorunlar yaşandığında verem, ur, taş ve bel soğukluğu gibi ciddi hastalıkları düşünerek en kısa sürede doktora başvurmak gerekir.